"مدتی است نمکهای دریایی با بستهبندیهای متنوع جایی در قفسه سوپرمارکتها برای خود باز کردهاند. اما این نمک چه فرقی با نمک تصفیهشده دارد؟ تفاوتهای این دو نمک از ظاهرشان شروع میشود. نمک دریا بافت و رنگی متفاوت دارد، طعم آن به تلخی میزند و روش تولید هر کدام هم متفاوت از دیگری است. نمک دریا در فرآیند طبیعیتری تهیه میشود.
تبخیر آب دریا یا دریاچههای شور در نهایت نمکی به جا میگذارد که مواد معدنی زیادی همراه خود دارد. رنگ و مزه خاص نمک دریایی به خاطر وجود این مواد معدنی است. نمک خوراکی عموما از پودر کردن سنگ نمک به دست می آید. در فرآیند تولید و تصفیه، مواد معدنی زیادی از نمک حذف میشوند. البته نمک تصفیه شده اگرچه مواد معدنی کمی دارد، اما شرکتهای تولیدی سالهاست طبق دستور وزارت بهداشت مقدار کمی ید، برای رفع مشکلات تیروئید به این نمک اضافه میکنند. با همه این تفاوتها نمک خوراکی و نمک دریایی هر دو ارزش غذایی یکسانی دارند، ولی عدهای معتقدند نمک دریایی به دلیل شیوه تولیدش طبیعیتر و سالمتر است.
نمک منبعی برای تامین سدیم بدن است، اما همزمان مهمترین دلیل افزایش فشار خون هم هست. پس از هر نمکی که دوست دارید به حد تعادل مصرف کنید. متخصصان سلامتی مقدار کمتر از 2 هزار و 300 میلیگرم سدیم را برای مصرف روزانه توصیه میکنند. برای مبتلایان به فشار خون بالا، افراد بالای 51 سال، بیماران کلیوی و مبتلایان به دیابت این میزان به کمتر از هزار و 500 میلیگرم میرسد.
"چربیهای مفید بیشتر از چیزی که فکرش را میکنید، به سلامتی و بهبود عملکرد قلب کمک میکنند. همه میدانیم که یک رژیم غذایی پر فیبر و کم چربی (از نوع اشباع نشده) سطح کلسترول خون را بهبود بخشیده و احتمال بروز سکته قلبی را کم میکند. امروزه محققان نتیجه گرفتهاند که افزودن مقدار چربی اشباع نشده رژیم غذایی با مصرف مواد غذایی همچون آجیل و روغن آفتاب گردان فواید زیادی برای قلب دارد.
چربیهای اشباع نشده باعث کاهش سطح کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب خون میشوند. تحقیقی در کانادا که روی 24 مرد و زن با سطح کلسترول متوسط انجام شد، شاهدی است بر آنچه خواندید. داوطلبان در این آزمایش حدود یک ماه رژیم کم چربی دنبال کردند، و رژیم ماه بعدی آنها رژیم گیاهخواری بود که هم قسمت کم چربی و هم قسمت پر چربی از نوع غیراشباع داشت.
در رژیم گیاهخواریِ پر چربی 13 درصد کالری کربوهیدراتها با کالری به دست آمده از مصرف روغن آفتاب گردان جایگزین شد. در پایان ماه داوطلبان گروه رژیم پر چربی شاهد افزایش کلسترول خوب خونشان به بیش از 12 درصد و کاهش کلسترول بد خونشان به میزان 35 درصد شدند. اما داوطلبان گروه رژیم کم چربی فقط کاهش 35 درصدیِ کلسترول بد خونشان را تجربه کردند و میزان کلسترول خوب خونشان هیچ تغییری نکرده بود. با همین نتیجه میتوان قلب و عروق را زیر چتر سلامتی چربیهای اشباع نشده قرار داد. چرا امتحان نمیکنید؟
"وقتی به دنبال یک رژیم خوب و سالم در اینترنت، مجلات و کتابهای آشپزی میگردید، به هزاران رژیم تغذیه برخواهید خورد که هر کدام تفاوتهایی با همدیگر دارند. با همه این فرقها اما چند چیز در همه این رژیمها مشترک است. هر رژیم سالمی شما را تشویق به مصرف سبزیجات و میوهجات، غلات و لبنیات کم چرب، پروتئین، لوبیا، آجیل، تخمها و چربیهای مفید خواهد کرد. هیچ رژیم سالمی شما را تشویق به حذف مواد مورد نیاز بدنتان نمیکند. این رژیمها به شما میگویند که از هر گروه غذایی باید به چه مقدار تغذیه کنید.
راه انتخاب وقتی نوبت به انتخاب میرسد یادتان باشد که یک رژیم خوب، رژیمی است که قابل دسترسی باشد و بتوانید مواد مورد نیاز آن را از فروشگاههای محل زندگیتان تهیه کنید. از دهها رژیمی که پیدا میکنید، همانی را انتخاب کنید که بیشترین نزدیکی را با سبک زندگی و بودجه شما دارد. یک رژیم خوب، رژیمی است که ادامه پیدا کند و اگر رژیم مناسب زندگیتان نباشد ناچار به قطع آن خواهید شد. در نهایت حواستان به وضعیت جسمیتان باشد. اگر فشار خون بالا یا مشکلات جسمی دارید مطمئن باشید که چربی اشباع و نمک زیادی در رژیمی که انتخاب کردهاید، نباشد.
"تحقیقات نشان داده که آب انواع انگور موجب سلامت قلب می شود. آب این میوه خوش طعم احتمال لخته شدن خون را پایین میآورد و برای کسانی که دچار غلظت خون بالا هستند، یک داروی طبیعی به حساب میآید. آب انگور همچنین موادی دارد که موجب کاهش کلسترول مضر و تنظیم فشار خون میشود و همین هم به سلامت بیشتر قلب و عروق کمک میکند. این آبمیوه خصوصا اگر از آب انگور قرمز تهیه شده باشد انتی اکسیدانهای زیادی دارد که از آسیبهای بافتی قلب و رگها جلوگیری میکند. انگور سرشار از آنتی اکسیدانهایی مثل رسوراترول و فلاونوئیدها است.
این آنتی اکسیدانها بیشتر در پوست، هسته، ساقه و برگ انگور یافت میشوند تا بافت خوراکی آن. پس اگر خودتان آب انگور را تهیه میکنید چوبهای کوچک آن را نگیرید و از انگورهایی استفاده کنید که دانه دارند. مقدار آنتی اکسیدانهای موجود در انگور وابسته به چند فاکتور مختلف است، مثل نوع انگور، منطقه جغرافیایی رشد و روش تولید آن. به یاد داشته باشید که خوردن انگور درسته نیز به میزان نوشیدن آب آن روی سلامت شما تاثیر میگذارد، پس تا وقتی انگور تازه در بازار هست از آن استفاده کنید که علاوه بر همه این خواص فیبر مورد نیاز بدن را هم تامین میکند.
"در دستورها و رژیمهای غذایی سالم، کره حیوانی جزو چربیهایی است که باید پشت چراغ قرمز مصرف بمانند. اما این کره با کره گیاهی یا مارگارین چه فرقی دارد؟ وقتی پای سلامتی به میان میآید و باید از بین دو کره گیاهی و حیوانی یکی را انتخاب کنیم، همیشه این کره حیوانی است که باید برود.
خصوصا اگر پای سلامت قلب و عروق در میان باشد که دیگر هیچ راهی برای ماندن کره حیوانی باقی نمیماند. روغن گیاهی از دانه گیاهان روغنی استخراج میشود که به هیچ وجه در ترکیب خود کلسترول ندارد. همچنین این نوع روغن نسبت به روغن حیوانی مقدار بیشتری چربیهای اشباع شده دارد. توجه کنید که همه روغنهای گیاهی سالم نیستند و برخی حتی بدتر از روغن حیوانی هستند. در کل هر چقدر روغن گیاهی سفت تر و نزدیک به حالت جامد باشد، میزان چربی ترانس در آن افزایش مییابد، پس اگر به دنبال یک رژیم تغذیه 100 درصد سالم هستید، به کل قید کره را بزنید.
در آخر باید بدانید روغنی مناسب شماست که با مزاج شما سازگار بوده، دارای چربی ترانس نباشد و به جای این چربی حاوی چربیهای اشباع شده باشد.
"ویتامین D یکی از مهمترین ویتامینها برای بدن هر انسانی است. کمبود ویتامین D باعث نازک و پوک شدن، شکننده و بد شکل شدن استخوانها میشود. نقش این ویتامین ثابت نگهداشتن مقدار انسولین ترشحی، افزایش فشار خون و مقاومت دستگاه ایمنی است.
گفته میشود کمبود این ویتامین میتواند خطر ابتلا به بیماریهای مزمنی مثل اماس یا انواع سرطان را تقویت کند. با اینکه مقدار کافی ویتامین D مورد نیاز بزرگسالان از رژیم غذایی آنها تامین نمیشود، قرار گرفتن در معرض نور خورشید میتواند این کمبود را جبران کند. حقیقت این است که بیشتر افراد با پوست تیره یا افراد بالای 65 سال حتی از نور خورشید هم ویتامین D کافی به دست نمیآورند، و این درحالی است که بیشتر این افراد نسبت به مقدار این ویتامین در بدن خود بی توجهاند. توصیه انجمن جهانی رژیم غذایی برای افراد بزرگسال دریافت حدود 600 IU از این ویتامین در روز است و این مقدار برای بعضی افراد بالای 70 سال تا بیش از 800 IU هم افزایش مییابد. برای تامین این مقدار ویتامین، سعی کنید غذاهایی را بخورید که سرشار از ویتامین D هستند.
لبنیات و انواع ماهیها مثل ماهی تن منابع سرشاری از این ویتامین ضروری هستند. توجه به میزان ویتامین D از این جهت اهمیت دارد که نباید مصرف آن بیش از حد مورد نیاز بدن باشد. اگر احساس میکنید به دلیل رژیم غذایی یا شرایط آب و هوایی منطقه زندگیتان دچار کمبود این ویتامین هستید، حتما برای شروع مصرف مکمل و قرصهای این ویتامین با پزشک مشورت کنید، چون وفور این ویتامین هم به نوبه خود باعث بیماریهای دیگری میشود.
"دو سال پیش نتیجه یک تحقیق بزرگ علمی نشان داد هیچ ماده غذایی به اندازه گوجه فرنگی نمیتواند به مردان برای پیشگیری و مبارزه با سرطان پروستات کمک کند. رنگدانههای قرمز در هر میوه و سبزی دلیلی بر وجود لیکوپن است که از آنتیاکسیدانهای مهم طبیعی به شمار میرود. با آزمایش روی نمونههای حیوانی نتیجه گیری شده است که در این موجودات میزان مصرف گوجه فرنگی و احتمال ابتلا به سرطان پروستات رابطه مستقیم دارد. البته هنوز به طور کامل آشکار نشده است که آیا محصولات دیگری مانند رب، آب و سس گوجه فرنگی هم همین اثربخشی را دارند یا نه.
گوجه کافی نیست لیکوپن یک آنتی اکسیدان قوی از خانواده قرمزها است، که نقش ضد سرطان دارد. گوجه فرنگی به مدد همین ماده در از بین بردن سرطانهای ریه، پوست و سینه نقش مهمی دارد. با اینکه گوجه فرنگی موجب جریان بهتر خون میشود، ولی این ماده غذایی به تنهایی نمیتواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد و به این منظور شما باید طیف وسیعی از میوه و سبزیجات را به طور روزانه مصرف کنید.
"همه ما زعفران را میشناسیم و سالهاست از عطر و رنگ آن در آشپزی استفاده میکنیم. اما این طعم خوب همه آن چیزی نیست زعفران را بین مردم محبوب کرده است. طبق مطالعات انجام گرفته در بیمارستان روانپزشکی روزبه در دانشگاه تهران، این طلای سرخ که در واقع کلاله خشک شده گل زعفران است، تاثیر چشمگیری در تسکین علایم و دردهای قبل از قاعدگی و همچنین کاهش افسردگی دارد.
دکتر شاهین آخوندزاده و همکارانش به 50 زن با علایم و دردهای قاعدگی، روزانه کپسولها و دارونماهای زعفرانی دادند و این کار را طی دو دوره قاعدگی تکرار کردند. شرکتکنندگان در این تحقیق برای هر دو دوره میزان علایم و دردها را یادداشت کردند. در پایان تحقیق بیش از سه چهارم زنان اعلام کردند تقریبا نصف دردها و علایم قاعدگیشان از بین رفته است. آخوندزاده، مدیر این پروژه عملی درباره نتایج این تحقیق میگوید: زعفران از گذشتههای دور بین مردم ایران به عنوان مسکن کاربرد داشته است. استفاده از زعفران در چای، پخت برنج و غذاها همچنان رواج دارد.
زعفران همچنین میتواند مثل یک داروی ضدافسردگی عمل کند. این گیاه معطر باعث ترشح بیشتر سروتونین در مغز میشود که به هورمون خوشحالی معروف است، تشرح بیشتر این هورمون میتواند با افسردگی مقابله کند.
"داشتن استخوانهای قوی و محکم فقط و فقط در گرو خوردن منظم شیر و لبنیات نیست. افراد زیادی به دلیل حساسیت به لاکتوز یا ذائقه خاص نمیتوانند طرفدار پر و پا قرص لبنیات باشند. بدن عدهای دیگر از مردم هم با قرصهای کلسیم سازگاری ندارد. اما همه این افراد دچار پوکی استخوان نیستند و بسیاری از آنها بدون خوردن لبنیات استخوانبندی قوی و محکمی دارند. چطور چنین چیزی ممکن است؟ همه ما میدانم که مواد لبنی بهترین منابع کلسیم هستند و همچنین میدانم که اگر کلسیم کافی به بدن نرسد، بدن شروع به تجزیه کلسیم از استخوانها میکند. بدن زنان و دختران جوان بیش از مردان در معرض چنین خطری است.
استخوان و فشار اگر به هر دلیلی لبنیات در رژیم غذایی شما وجود ندارد با تحت فشار گذاشتن استخوانها، آنها را وادار به تولید سلولهای جدید کنید. این فشار باید متعادل و در یک دوره زمانی باشد. هر کاری که باعث افزایش فشار پمپاژ خون شود برای سلامت قلب و در نتیجه کل اندامها مفید است. ولی در ورزشهای خاصی مثل وزنه برداری، پیاده روی، دویدن و ... استخوانها هم درگیر کار میشوند. در هنگام دویدن، راه رفتن، پریدن و وزنه برداری فشار زیادی بر استخوانها وارد میشود که در نهایت به تولید سلولهای جدید استخوانی ختم میشود. پس به ازای هر لیوان شیری که نمیخورید، چند متر باید بدوید تا شاهد تجزیه استخوانهایتان نباشید.
جادوی میوه هر قدر مصرف لبنیاتتان کم است، میوه و سبزیجات تازه بیشتری مصرف کنید. تحقیقات نشان داده سالمندانی که سبزیجات و میوه بیشتری مصرف میکنند، استخوانهای مقاومتری نسبت به سایر افراد همسن خود دارند. دلیل این اتفاق این است که بیشتر میوهجات و سبزیجات پتاسیم، منیزیم و ویتامین K دارند، که همه این مواد مغذی برای رشد و تقویت استخوانها ضروری هستند و مصرف مداوم آنها میتواند کمبود کلسیم لبنیات را جبران کند.
نوشابه ممنوع نوشیدنیهای معدنی و طبیعی را جایگزین نوشابهها کنید. پوکی استخوان یکی از عوارض مصرف نوشابههای گازدار است. وقتی بدن ترکیبات این نوشابهها را تجزیه میکند، اسیدیته خون بالا میرود. برای خنثی کردن محیط اسیدی هیدروژن با منیزیم و کلسیم پیوند یونی برقرار میکند. حتی اگر نتیجه آزمایشگاهی این اتفاق را هم به چشم ندیده باشید، باز باید مطمئن باشید که نتیجه مصرف دائمی این نوشابهها، سستی اسکلت بدن و دندان خواهد بود.
"دقت در انتخاب غذا یعنی لذت در خوردن آن. این راز فلسفه ""هرچه را که دوست دارید بخورید؛ هرچه را که میخورید دوست بدارید"" است. رژیمی که بر اساس این فلسفه طراحی شده جنبههای روانی غذا خوردن را هدف قرار میدهد. دکتر میشل مِی بر که این جمله را شعار زندگی حرفهای خود به عنوان یک متخصص تغذیه کرده میگوید از موقعیت نوسانی رژیمها به درستیِ این فلسفه رسیده است. طبق برنامه میبر، شما قبل از اینکه گاز اول را به غذا بزنید از خودتان میپرسید آیا واقعا گرسنه هستید و یا احساس دیگری مثل عصبانیت، تنهایی یا کسالت شما را به خوردن وادار کرده است. در این برنامه شما میفهمید دقیقا چه زمانی سیر شدهاید تا درست بعد از آن نقطه از خوردن دست بکشید.
چراغ سبزها و قرمزها غذاهایی را بخورید که از آنها لذت میبرید، ولی بیشتر میوه و سبزیجات رنگارنگ و پر فیبر انتخاب کنید تا جای سیبزمینی و ذرت را بگیرند. کمی هم لوبیا در برنامهتان داشته باشید. سعی کنید نصف غذاهایی که میخورید از غلات باشد. از موارد کم چرب و بدون چربی استفاده کنید. گوشت قرمز کمچرب و مرغ بی پوست بهترین انتخاب برای منابع پروتئین هستند، اگرچه غذاهای دریایی همیشه بهترین انتخابند. شیرینیجات را محدود به زمانی کنید که واقعا هلاک یک تکه کیک یا شکلات هستید، هرچه کمتر بهتر.
بازی روانی با غذا بیشترین تغییر زمانی اتفاق میافتد که قبل از شروع غذا خوردن از خودتان بپرسید گرسنه هستید یا نه، چون بیشتر اوقات غذاخوردن به خاطر احساسات تشدید شده دیگر است. وقتی مطمئن شدید واقعا گرسنهاید، با دقت تمام و حواس جمع شروع به غذا خوردن کنید و از رنگ و بو و شکل غذا لذت ببرید. برای همین غذا خوردن حین رانندگی و یا تلویزیون تماشا کردن ممنوع است. غذاهای آماده هم که همیشه پشت چراغ قرمز رژیمها هستند، در این رژیم هم همانجا میمانند. در این رژیم نیازی به عوض کردن تمام لیست خریدتان نیستید و تمام هدف این برنامه بر این است که فقط بدانید چرا میخواهید بخورید. هر ورزشی به لاغر شدن شما و شاد بودنتان کمک خواهد کرد. پس برای نتیجه بهتر از آن غافل نشوید.